Pacjentocentryzm w służbie zdrowia?

Pacjentocentryzm – co oznacza?

W dzisiejszych czasach pacjenci są coraz bardziej świadomi swoich praw i coraz częściej i głośniej domagają się ich respektowania. Chcą brać czynny udział w budowaniu systemu, czego przykładem jest choćby duża liczba aktywnych organizacji rezprezentujących ich interesy.

Jeszcze niedawno w służbie zdrowia panowało przekonanie, że zasady ustala się poza udziałem pacjentów, którzy finalnie są tylko ostatecznymi odbiorcami usług medycznych. Pacjentocentryzm stawia pacjenta w centralnej pozycji, traktując go jako podmiot najlepiej znający potrzeby i oczekiwania i tym samym mogący wpływać na rozwiązania w służbie zdrowia.

I choć pacjentocentryzm odnajdujemy aktualnie w wielu dokumentach – aktach prawnych, zasadach systemu opieki zdrowotnej, to w praktyce nie jest on jeszcze tak silny a prawa pacjentów nie zawsze są przestrzegane. Zmiana podejścia do pacjenta i organizacji systemu opieki zdrowotnej jest długotrwałym procesem. Prowadzone w ostatnim czasie badania pokazują, że system opieki zdrowotnej w naszym kraju nie jest „pacjentocentryczny”. Zbyt wiele jest nierówności, a wpływ organizacji pacjentów na system jest zbyt mały.

W ostatnich latach organizacje pacjenckie przygotowały liczne propozycje zmian w służbie zdrowia, których intencją jest skupienie uwagi na chorych i zwiększenie ich decyzyjności w kwestii leczenia. Zmiany, choć powolne, wydają się nieuniknione.

Do jakich obszarów odnosi się pacjentocentryzm?

Podstawą jest komunikacja między lekarzem a pacjentem. Pacjentocentryzm koncentruje się na całościowym podejściu do pacjenta, co wymaga budowania partnerskich relacji między personelem medycznym a osobą leczoną. Informowanie pacjenta o jego stanie, przekazanie mu wiedzy na temat leczenia i motywowanie do wdrażania zmian w stylu życia to zadania stojące przed lekarzami. W takim podejściu ważne jest poszukiwanie źródła choroby, a nie tylko leczenie jej objawów.

Pacjentocentryczny system opieki zdrowotnej powinien uwzględniać aktywny udział pacjenta w konstruowaniu rozwiązań organizacyjnych i prawnych. Wdrażane rozwiązania powinny być wygodne i korzystne dla pacjenta – nie zaś tworzone jedynie z myślą o osobach zarządzających w służbie zdrowia czy lekarzach. Pacjentocentryzm odcina się od reform politycznych, które nie rozwiązują palących problemów służby zdrowia a skupia się na zwiększaniu dostępu do wysokiej jakości świadczeń medycznych.

Zmiany wprowadzane z myślą o pacjentach to także rozwiązania z obszaru e-zdrowia – rozwiązania pozwalające na sprawniejsze poruszanie się po systemie opieki zdrowotnej, lepszą komunikację pacjent-placówka oraz doprowadzające do ograniczania biurokracji w służbie zdrowia.

Pacjentocentryzm w placówkach medycznych

Pacjentocentryczne podejście w placówkach medycznych zaczyna się od spojrzenia na placówkę z perspektywy pacjenta. Dostrzeżenie jego potrzeb, sytuacji w której się znajduje, trudności i barier, które stają na jego drodze to punkt wyjścia do budowania placówki, dla której pacjent jest w centrum uwagi.

Ważnym miejscem jest tu niewątpliwie rejestracja telefoniczna, punkt obsługi pacjenta, w której chory po raz pierwszy ma kontakt z personelem placówki. Życzliwa obsługa, chęć niesienia pomocy i skupienie na rozwiązywaniu problemów będą dla pacjenta kluczowe.

Dalej, pacjent udający się na wizytę lekarską, powinien spotkać się z personelem, który nie potraktuje go bezosobowo, a na każdym etapie wyjaśni, odpowie na pytania i pomoże. Tu ważne są nawet szczegóły takie jak zaopiekowanie pacjenta na poczekalni, życzliwe powitanie czy kontakt wzrokowy w trakcie wizyty.

Pacjent, któremu poświęcono uwagę i czas, którego potraktowano życzliwie, z pewnością odwdzięczy się pozytywną opinią, ale co najważniejsze z większym prawdopodobieństwem będzie realizował zalecenia lekarskie, zwiększając szanse na powrót do zdrowia.